Nabestelling losse nummers: PNKV-leden € 4,50 incl. verzendkosten.
Niet-leden € 5,50. e-mail: hoofdredactie@pnkv.nl
Van onze redactie
Wie Józef Piłsudski was, is bij zowel in Polen als in Nederland bekend. Maar in beiden landen wordt heel verschillend over hem gedacht. Waar hij in Polen vereerd wordt als de ‘Vader des Vaderlands’, staat hij in Nederland bekend als een autoritaire politicus met dictatoriale trekjes. Toch is zijn rol in de Europese geschiedenis ook in Nederland niet onopgemerkt gebleven, hoewel daar beduidend minder aandacht aan besteed wordt dan in Polen. De Slag om Warschau (1920), goed voor een 18e plaats op de ranglijst van veldslagen die het verloop van de wereldgeschiedenis bepaalt hebben, vormt een belangrijke mijlpaal in de Poolse nationale geschiedenis en is een van de fundamenten waarop de Poolse nationale identiteit gebaseerd is.
Maar weinig mensen weten echter dat Józef een broer had: Bronisław, een toonaangevend etnograaf. Als één van de eersten deed hij onderzoek naar de Ajnoe in Oost-Azië. Bronisław, als dwangarbeider in Siberië belandt na zijn verbanning ten gevolge van zijn politieke activiteiten, bleef zijn wetenschappelijke ambities najagen en wist het Russisch Geografisch Genootschap te overtuigen van de waarde van zijn reizen door Oost-Azië. U vindt meer informatie over Bronisław en zijn werk.
We weten allemaal hoe lastig het kan zijn om je moedertaal te behouden. Met taalbeheersing gaat het net als met iedere andere aangeleerde vaardigheid: als je die langdurig niet beoefent, gaat je vermogen daartoe achteruit. Zelden gebruikte woorden verdwijnen naar de achtergrond van je geheugen en kunnen soms alleen met hulp van buitenaf nog naar voren gebracht worden. Soms gebruiken we in langere zinnen de Nederlandse grammatica, maar Poolse woorden. Dat levert dikwijls grappige resultaten op. Het op niveau houden van je beheersing van de Poolse taal kost tijd en moeite, maar dat zou geen excuus mogen zijn omdat niet te doen. Je moedertaal verdient die aandacht, als één van de elementen die je persoonlijkheid gevormd hebben. Lech Osuchowski schrijft over zijn strubbelingen met taal. Een gravitatieanomalie, een afwijking in de zwaartekracht, is het gevolg van de aanwezigheid van massa’s met een sterk afwijkende soortelijke dichtheid in de aardkorst. Dit komt op bepaalde plaatsen voor en wekt altijd het soort verbazing dat een goede illusionist ook op zou weten te roepen. Een van dergelijke anomalieën, waar grote verschillen tussen de dichtheid van de bodemlagen beweging tegen de zwaartekracht veroorzaken, bevindt zich in Karpacz. Lex Veldhoen, die tijdens zijn tochten door Polen bijzondere plaatsen bezoekt, vertelt over zijn ervaringen met dit wonderlijke verschijnsel.
